Sakız Adası

Kaleler

Sakız Adası'nın Benzersiz Kalelerinde Zaman Yolculuğuna Çıkın. SAKIZIN KALELERİNDE YÜRÜYÜN

Şehrin Kalesi: Şehrin kalesini eşsiz kılan iki karakteristik özelliği vardır: Deniz kenarında ve yerleşim alanı oluşu. Sakız Adası’nın limanının kuzeyi boyunca uzanır. Ortaçağ ve yakın tarihte adanın siyasi ve stratejik hayatı alanında önemli rol oynadı. Bizans dönemine ait olan ana kısmına (9.ve 8.yy) daha sonradan Yönetim Merkezi’ni içeren Cenovalılar tarafından kule eklendi. Resmi anlaşmaya göre Latin ve Kastelin episkoposunun idare merkeziydi. Ziyaretçileri hayran bırakan kaledeki kiliselerin ve konaklar günümüzde bile hiçbir yerle eşleştirilememiştir. Anıtsal giriş kapısı eski Venedik zamanındaki başkan Silvestro Valerio’nun bugün zorlukla okunan isminin yazılı olduğu Porta Maggiore Venediklilerıin kapıyı değiştirmek için nasıl çaba harcadıklarının göstergesidir (1694).

Her işgal kuvvetlerine ait yapıların (14. ve 18. yy), bombardımanlar(1828), depremler (1881) ve 20. yy. başlarında inşa edilen dalga kıran kalenin görünüşünü değiştirdiler. Türk işgal yılları boyunca sadece Türkler’in, Yahudiler’in ve Küçük Asya Felaketiınin ardından mübadillerin yerleşim alanı olmuştur. Kalenin iç kısımlarında birçok anıtsal yapı vardır. Soğuk Çeşme (Kria Vrisi), yarı bodrum sarnıç, Jüstiniani’nin Sarayı (Palataki İustinani- 15 yy’a ait ve büyük ihtimalle Venediklilerıe ait bir yapı), Skotini Filaki (Zindan)- Osmanlı işgal yıllarında 1882’de asmadan önce aralarında Mitropol Platona’nın da olduğu 70 kişinin esir tutulduğu hücre), Osmanlı Mezarlığı ( 1822 yılında donanması Konstantinos Kanaris tarafından sabote edildiğinde hayatını kaybeden Kara Ali’nin mezarlığı), Türk hamamları, Bayraklı Camii, Ayo Yorgo kilisesi (say. 26 bkz) buradadır.

Apolihnon Kalesi: Latin resmi kayıtlarına göre 1140 yılında Venedikli lider Nikolao Banka Justinani tarafından inşa edilmiş kale Armolia’da bir tepenin üzerinde bulunmaktadır. Ç ift duvarla çevrili kalede 62 oda, kalenin içinde yaşayanlar için yağmur sularının toplandığı bir su sarnıcı ve sağlam bir kulesinin de dışında daha küçük bir kaç savunma kulesi bulunur. Ç evredeki gözetleme kuleleriyle Komi’den Lithos’un deniz kıyısındakilerle Kalenin bağlantısı bulunmaktadır. Ziyaretçilerin ilgisini çeken bu kaleyi (1656’da) Thevenot, Piacenza (1688), Cornelli (1696’da) ziyaret etmiş önemli kişilerden bazılarıdır. Yerel halkın inanışına göre kale hakkında çok fazla efsane yaratılmıştır.

Volissos Kalesi (Kastro Volissu): Volissos, Sakız Adasıının kuzey bölgesinnin ana korunağı olarak güçlü bir savunma alanı teşkil eder. Adanın tüm kuzey batı bölümünü kapsar. Amani ve köylerinde nüfus sayısına ve konumlarına göre surlar, sığınaklar, kuleler, burçlar ve küçük kaleler içerir. Çoğunun şekli dikdörtgen olup günümüze kadar dayanmayı başarmışlardır. Anna Komnini Aleksiada adlı eserinde Volissos’un kalesinin Bizans kökeninden söz etmektedir.

Kambion ya da Orias Kalesi: Kambion kalesi, aynı adı taşıyan köyde, yüksek bir kayalığın zirvesinde Aya Paraskevi’nin inziva odalarının bulunduğu yerdedir. Bizans Dönemiınden kalmadır. Günümüze kadar ayakta kalmayı başardığı kadarıyla çok erken dönemlerinde, savunma özelliğini yitirdiği zamanlarda terk edildiğini anlıyoruz.

Volissos Kalesi (Kastro Volissu): Volissos, Sakız Adasıının kuzey bölgesinnin ana korunağı olarak güçlü bir savunma alanı teşkil eder. Adanın tüm kuzey batı bölümünü kapsar. Amani ve köylerinde nüfus sayısına ve konumlarına göre surlar, sığınaklar, kuleler, burçlar ve küçük kaleler içerir. Çoğunun şekli dikdörtgen olup günümüze kadar dayanmayı başarmışlardır. Anna Komnini Aleksiada adlı eserinde Volissos’un kalesinin Bizans kökeninden söz etmektedir.

Sakız Adası’ndaki çeşitli bölgelerde bulunan kalelerin dışında, Pirgi’de bulunan Dotion Kulesi, Kardamila’daki Gria Kulesi, Kila’da Pitiosun Kulesi, şehir merkezindeki Kammenos Kulesi, Limni bölgesinde bulunan Gothikos Kulesi ve Kambos’la Kambohora’daki kuleler gibi kulelere de rastlamak mümkündür. Bu yapıların çoğu, ortaçağ boyunca adada savunma ve sığınma ihtiyacını karşılamak amacıyla yapılmışlardır.

Vigles (Gözetleme Kuleleri): Denizden gelen saldırılardan ötürü sahilleri kontrol edebilmek amacıyla genellikle denize yakın yerlere, adanın savunması için inşa edilmişlerdir. Ateş yakılarak ya da ateşin dumanıyla gönderilen işaretlerle kuleler arasında iletişim sağlanırdı. Bu kuleler genellikle adanın daha çok karaya çıkmaya uygun olan kıyılarında güney kısımlarında inşa edilmişlerdir. Sidirunda’da bulunan Pahi, Elindi, Mesta kuleleri günümüze kadar çok az zarar görerek dayanmayı başarmışlardır. Bunların yanı sıra şehrin kalesinin içinde yer alan limana yakın Kula Kulesi de hala ayaktadır.

Pitios Kulesi: Yüzyılın başlarında, Sakız Adası’nın dağlık kuzey doğu ve kuzey batısını doğal yapısıyla birbirine bağlayan tek geçidin üzerine stratejik nedenlerden dolayı Pitios Kulesi inşa edilmiştir. Kule on altı köşeli yapıya sahiptir. İç kısmı üç katlıdır. İçinde sarnıç ve depolar bulunmaktadır. Venedik işgal yıllarının sona ermesinden itibaren kullanılmamıştır. Adanın hürriyetine ka- vuştuğu 1912 yılına kadar adanın idare-sinden sorumlu Osmanlıkomutanı tarafından askeri idare merkezi olarak kullanılmış olan kule günümüzde tarihi eser olarak kabul edilir ve ziyaret edilebilmektedir.